Twee uur tevoren met zekerheid weten dat wegen glad worden

VLAARDINGEN - Dat wij onder winterse omstandigheden veilig over de weg kunnen, is voor een belangrijk deel dankzij een Vlaardinger. 41 jaar geleden stond Leon van Baal (66) als werknemer van Rijkswaterstaat aan de basis van het gladheidmeldsysteem (GMS) in Nederland.

“De door ons bedachte sensoren om temperatuur, vochtigheid en zoutgehalte van het wegdek te meten, zijn nog altijd in gebruik. Zolang er geen neerslag valt is twee uur tevoren te zeggen wanneer het glad wordt. Voor de neerslagvoorspelling zijn wij afhankelijk van weerbureaus. Daar zit nog wel eens het probleem.” Leon van Baal legt uit dat alleen de techniek rond de gladheidsensor is veranderd. Bij onze eerste testen op de A28 gebruikten wij in de controleruimte een immense computerkast. Nu is die techniek te vangen in een heel klein doosje.”

Met het bedenken van de opnemer van de wegdekcondities was het werk niet klaar. Van Baal: “Je kunt niet overal sensoren in de weg aanleggen. Je moet de locaties in het wegennet vinden die het snelst glad worden. Bijvoorbeeld bij bruggen, viaducten of lagere weggedeelten. Met een aanhanger achter de auto die infraroodmetingen deed, hebben wij heel Nederland in kaart gebracht. De kritische locaties die wij toen bepaalden, zijn nog steeds de basis van het GMS in Nederland.”

Van Baal zou dat werk gezien het gewijzigde weggennet nog wel eens willen herhalen maar die kans is klein. Sinds eind jaren’80 is hij weg bij Rijkswaterstaat. Samen met mede-bedenker Graafland startte hij het bedrijf BG-Engineering en ging werken voor provincies en gemeenten. “Het systeem was klaar en Rijkswaterstaat had door de toenmalige crisis geen geld het GMS in heel Nederland aan te leggen.” Kort na de start van BG-Engineering werd besloten het GMS-project alsnog door te laten gaan. Probleem was dat Rijkswaterstaat met het vertrek van Van Baal en Graafland ook alle kennis over het GMS kwijt was. “Ik ben toen overeengekomen om alle kennis door TNO vast te laten leggen zodat ook andere bedrijven het GMS konden realiseren. Ik was nog teveel ambtenaar en te weinig ondernemer want als ik dat toen niet had gedaan was ik nu miljonair.” Leon van Baal lacht erom.

“Met BG-Engineering hebben wij het ook niet slecht gedaan. Voor onze klanten is het systeem verder verfijnd. Er is software om eenvoudig de gladheidpunten in de gaten te houden en wij hebben sinds kort het Strooiactie Managementsysteem om te controleren of effectief is gestrooid. Het blijft wel jammer in Vlaardingen geen enkel gladheidpunt van ons ligt.” Ondanks zijn leeftijd kan Leon van Baal nog geen afstand nemen van het werk. “Als de temperatuur daalt, slaap ik minder goed en controleer ik of onze gladheidpunten nog goed werken. En als wij een nieuw punt aanleggen, ben ik er bij om te zien of zij het goed doen.” Toch verwacht hij over twee jaar te gaan stoppen. “Dan is ook mijn compagnon 65 en moeten de mensen die wij opleiden klaar zijn om het over te nemen.”